De molens van de Haule
9-11-1852
Wordt op verzoek van Jan Anne Lycklama á Nijeholt in hoedanigheid als gecommiteerde van de “Heren Compagnons der Opsterlanden en Ooststellingwerfsche vaarten en venen”, door Notaris Tadema in de Hotel de “Gouden Klok” te Oosterwolde bekend gemaakt, over te gaan tot de aanbesteding van de navolgende werken, te plaatsen in de Haulerveenpolder en de Weperveenpolder.
1 Een windwatermolen (Plaats molen in de Haulerveenpolder bij de rolpaal))
2 Een schutsluis
3 Twee gelijke woningen.
De toewijzing wordt gedaan en de volgende personen krijgen de opdrachten.
1 Windwatermolen toegewezen aan Ale Jans Klaver molenbouwer en Binne Jans Bolleman houtkoper te Drachten, voor de som van f 6222,00
2 De schutsluis, aan Jacob Johannes van Seyen, timmerman te Lippenhuizen, Engbert S. Posthuma timmerman houtkoper en Gerke A. Posthuma timmerman beiden uit Gorredijk.
voor de som vanf 5200,00
3 De sluiswachterwoning woning door Sytze E. Planting timmerman uit Haulerwijk en Binne Jans Bolleman uit Drachten voor de somma van f 620,00 en de molenaarswoning aan Jan Jans Dijkstra en Klaas Jans Dijkstra, timmerlieden te Oosterwolde voor de som van f 672,00
1896
Koopbrief windwatermolen bij de Rolpaal in de toen nog Haulerveenpolder.
Berent Prakken houtverkoper en lid van de Provinciale Staten van Friesland en lid van de gemeenteraad van Ooststelingwef, wonende te Oosterwolde doet in opdracht van Jan Anne á Lycklama Nijeholt lid van de Ridderschap en lid van de Provinciale Staten van Friesland, wonende te Beesterzwaag en de Hoog Welgeboren heer Baron van Haringsma Thoe Slooten grondeigenaar wonende te Olterterp, te verkopen en in waren eigendom over te dragen aan Alberdina Ebbinge wed. van Riekend Steunebrink, boer op Twijtel te Makkinga die door haar ondertekening in koop en eigendom op afbraak een achtkantige windwatermolen met stenen voet staand in de Haulerpolder nabij Haulerwijk (rolpaal) met toe- en aanbehoren zover daarin aanwezig is bekomt.
Voor de som van f 500,00
De molen is begin 1870 overgebracht naar Twijtel bij Makkinga, waar hij omgebouwd is tot korenmolen. De stenen onderbouw werd hiervoor verhoogd. Hij deed daar dienst tot 1912, toen sloeg bij een hevig onweer de bliksem in de molen en brandde deze tot het maaiveld af.
Dan zouden er nog 2 Amerikaanse windwatermolens achter in de Fenne gestaan hebben, zoals op verschillende kaarten is te zien, deze maalden het water vanuit de Haulervaart in de Tjonger. Mij is hier verder niets van bekend en ik ben ook nog geen oud-Haulenaar tegengekomen die dit wel kon beamen.
Dan zouden er nog 2 Amerikaanse windwatermolens achter in de Fenne gestaan hebben, zoals op verschillende kaarten is te zien, deze maalden het water vanuit de Haulervaart in de Tjonger.
Mij is hier verder niets van bekend en ik ben ook nog geen oud-Haulenaar tegengekomen die dit wel kon beamen.
Bij de wyk (wiek) heeft wel een z.g.n. windwatermolen gestaan op het land dat toen van Jan Stelling was, daar waar de waterlossing die bij de Haulerpoel langs loopt, in de wyk komt ook was hier nog een motorvijzel van A. A. van Weperen, die door Jan Hessels onderhouden werd.
Eise Bandringa de opvolger van J. Stelling moest daar de windwatermolen bedienen.
Op een gegeven moment liep de molen stuk en werd smid Doornbos gehaald die het euvel verhelpen moest.
De dochter van Doornbos vertelde mij dat haar vader er geregeld heen moest om de molen te repareren.
Bij een storm in 1948 liet Bandringa de molen die nacht doordraaien, de sloot kwam droog te staan en daardoor sloeg de molen op hol en liep stuk. Van toen af aan mocht de molen ’s nachts niet meer doordraaien.
In 1950 word begonnen met een elektrisch gemaal, te bouwen bij Haulerwijk en denkt men de windwatermolen binnenkort niet meer nodig te hebben maar door uitlopen van de bouw van dit gemaal blijkt dit nog meerdere jaren nodig te zijn en daardoor moet smid Doornbos nog meerdere malen reparaties uitvoeren aan de molen.
Dan heeft er net buiten het grondgebied van Haule in de hoek van de Schansweg bij de Breeberg nog een korenmolen gestaan.Dan heeft er net buiten het grondgebied van Haule in de hoek van de Schansweg bij de Breeberg nog een korenmolen gestaan.
Bij de Haulerzet (is nu de plek, waar fietsbrug over de Tjonger is) daar waar de Haulervaart in de Tjonger komt stond de Wepermolen dit was ongeveer dezelfde molen als die bij de Rolpaal in de Haulerveenpolder stond.
De Haulerzet (zie kaartje) is de plaats waar het z.g.n. kerkepad dat van de Haulerkerk naar de Knolle liep over de Tjonger heen ging. ook word er op sommige plaatsen vermeld dat deze molen na afbraak naar Twijtel is verhuisd, maar de acte koopbrief watermolen laat aan duidelijkheid niets te wensen over.
Het is niet deze molen maar de molen bij de Rolpaal in de Haulerveenpolder
Mocht iemand nog weten dat er ergens op het grondgebied van Haule nóg een molen heeft gestaan, dan verneem ik dat graag.