Met de Haulerwijkstervaart is men begonnen te graven rond 1713. Op deze vaart sloten de vele wijken aan waar men gegraven turf door vervoerde.
Een van deze wijken was de Nieuwe wijk gegraven in 1756, uitgegraven tot aan het Haulerveld en was toen 865 meter lang en niet zo breed als nu.
Lees meer: De nieuwe wijk /de nije wyk19 Juni 1922
Raadsverg. op Maandag 23 Juni, n.m. 2 uur. Aan de orde o.a.: Voorstel B. en W. tot grondaankoop ten behoeve van een te graven wijk van Haule naar Haulerwijk. De z.g.n. Nije wyk/Nieuwe Wijk.
7 September 1922 werd het bestuur van plaatselijk belang “Helpt Elkander” Haule uitgenodigd voor een bijeenkomst in café Bergsma te Haule om het plan tot doortrekking van de wijk te bespreken.
Het werk hield in: het verbreden van het bestaande gedeelte van de wijk van 865 meter te verlengen door de toen nog grotere Haulerpoel naar de Haule tot 3138 meter.
Het verlengen van de wijk was van belang voor de aanvoer van kunstmest en terp aarde wat gebruikt werd voor het vruchtbaar maken van de landerijen.
De terp aarde werd aangevoerd op schuiten waar de schippers ook op sliepen. Er was een roefje met een schot waarachter de terp aarde lag.
Deze schippers kenden elk vaarwater en slootje in Friesland, ze kwamen overal.
In die tijd was er al een visclub uit Oosterwolde die het viswater in de wyk pachtte, men viste met alles wat voorhanden was er was geen verbod om te vissen met netten e.d.. Aal en snoek alles was voorhanden in de wijk.
Ten zuiden van het fietsersbrug over de wijk die er gekomen is voor de recreatie, kwam een wisselplaats waar de schuiten elkaar voorbij konden en aan het eind op de Haule een zwaaikom met op de wal een losplaats verhard met veldkeien.
De wijk is gegraven in de periode 1922-1924
In de herfst van 1922 is men begonnen met het graven van de wijk d.m.v schop en kruiwagen.
In 1924 was men gereed en konden er grotere boten door.
Het werd in het kader van de werkverschaffing uitgevoerd. In het bestek hiervan staat nog een bijzondere bepaling n.l: “de arbeidslonen zullen zaterdagsmiddag’s op het terrein worden uitbetaald, doch dit zal nimmer in een herberg of dergelijk lokaal plaats hebben. Dit was een bepaling om te voorkomen dat de arbeiders hun loon in de kroeg zouden verdrinken”. Sterke drank mocht tijdens het werk ook niet worden genuttigd.
De lengte van de wijk is dan 3138 meter. de begroting bedroeg f 20.750,00
Eigenaren van aanliggende gronden: Bonne Gorter, Ate Klazes Duursma, Poppe Klazes de Haan, Jan Hemkes Stelling en Zwaantje Jans Schurer weduwe van Sander A. van Weperen , stonden deze af voor een luttel bedrag t.b.v. het uitgraven van de wyk, waar zij later ook voordeel van zouden hebben.
In 1925 werden over de wijk nieuwe stalten en barten aangelegd. Stalten zijn (walhoofden)tegenover elkaar, waarop de uiteinden van losse houten barten kunnen rusten’ (Een barte is een lange stevige houten balk)
Toen de wijk gegraven was schreef Jan Hemkes Stelling op 42 oktober aan de gemeente .”ik voel mij benadeeld”. Op mijn land mijn beste plagveld, is volgens hem 4x zoveel grond terecht gekomen, dan op dat van A. van Weperen. Hij heeft zijn ongenoegen hierover geuit tegen de heren van de gemeente, die hier niet op heeft gereageerd.
1954
Verkoop Nieuwe wijk van Haule naar Haulerwijk.
Doordat de weg langs de vaart van Haulerwijk naar Waskemeer aan de zuidkant dan is afgedamd, is dan scheepvaartverkeer niet meer mogelijk door de nieuwe wijk.
De wyk is in 1952 afgesloten door een dam, het zuidelijke gedeelte werd verkocht aan Andries A. van Weperen en Lenze A. Vondeling te Appelscha die daar langs de wijk bezittingen hadden
Andries A. van Weperen had nog een geschil met de gemeente, is hiernaast te lezen.
De heren A. Duursma te Waskemeer en B. Gorter te Haulerwijk hebben het gemeentebestuur gevraagd of zij het gedeelte van de Haulerwijk, voor zover grenzende aan hun eigendommen, voor de helft kunnen kopen.
Aangezien bedoelde wijk in verband met afdamming tengevolge van de verharding van de zuidkant vaart van Haulerwijk naar Waskemeer, zijn betekenis voor het scheepvaartverkeer heeft verloren en ook voor andere overheidslichamen niet meer van algemeen belang is.
Bovendien is enige jaren geleden het haventje te Haule en het gedeelte van de wijk langs de eigendommen van A. van Weperen te Haule en L. Vondeling te Appelscha aan die eigenaren verkocht. B. en W. van ‘Ooststellingwerf stellen de raad voor de helft van bedoelde wijk te verkopen voor f I.— plus de kosten. Demping of afdamming mag in geen geval plaats hebben, dan in overeenstemming met het waterschap.
Het gedeelte door het bos wordt aan Staatsbosbeheer verkocht voor een symbolisch bedrag van f 1,00
Er waren in al die jaren verschillende visclubs pachter van het viswater in de Nieuwe wijk.
In 1927 werd er voorgesteld een visclub te Haule op te richten op een gehouden vergadering van Plaatselijk belang dat jaar, maar aangezien de visclub van Donkerbroek nog tot 1929 het water had gepacht werd hier van afgezien.
Aan de visclub Haule word voor het seizoen 1929-1930 voor de som van f 8,00 onderhands verpacht het visrecht in de Nieuwe wijk te Haule
oor het seizoen 1932-1933 werd aan de visclub te Haule het visrecht verhuurd vor f 5,00. men mocht dan met elk soort vistuig vissen in de z.g.n. Nieuwe wijk te Haule.
1934 doet de Hengelvereniging van Haulerwijk een verzoek om het visrecht te mogen pachten.
Er zat blijkbaar veel vis in de wijkOok meester S. Jousma maakt van de Nije wyk gebruik: hij komt met de trekschuit met huisraad uit Bakkeveen en wordt hoofdmeester van de school te Haule.De Nije wyk / Nieuwe Wijk was vroeger altijd in trek bij ons zomers visten wij er in en in de winter schaatsten wij erop
Inde 50er jaren zwommen er ook otters in de wijk of dit nu nog het geval is weet ik niet. (Misschien dat iemand van de huidige Haulenaren dit weet?)In 1991 zouden er in opdracht en samenspraak met plaatselijk belang “Helpt elkander”graskarpers worden uitgezet in de wijk, voor het onderhoud van de wijk. Aangezien de grote vraag naar graskarpers werd dit w.s. pas in het voorjaar van1992 uitgevoerd.
de grond eigenaren langs de Nieuwe wijk moesten hiervoor toestemming verlenen aan het waterschap Tjonger-Compagnonsvaarten.
’t Kon zomaar zijn, dat in de winter als er ijs in de wijk lag dat we besloten om met een groepje naar Drachten te schaatsen. Wat toen nog mogelijk was eind 50-begin 60-er jaren. Later ging de vaart bij Frieschepalen dicht, toen was dit niet meer mogelijk. We moesten wel een paar keer klúnen onder weg maar dat gaf niks. Vóór bij de weg tegen het erf van Vondeling, lag altijd een grote hoop zand met daar overheen zoden tegen het weg stuiven van dit zand. Het zand gebruikten ze als het glad was in de winter om de de gladheid te bestrijden.
Jarenlang heeft Jan Hoonstra met zijn scheepje eerst in de zwaaikom en later toen het lek werd op de wal gelegen.
